Öğrenmenin temelinde yer alan ve duyu bütünleme bozuklukları arasında en çok problem görülen duyular şunlardır:
1– Vestibuler duyu:
Vücudumuzun denge merkezidir. İç kulağımızda yer alan bu duyumuz, vücudumuzu yerçekimine karşı dengede tutmamızı sağlar. Uzaysal ve görsel algı, vücudumuzun nerede olduğu algısı, duruş, dikkat ve dil becerileri bu sistemle sağlanır. Vestibuler (Denge) fonksiyonlar; motor beceriler, görsel-uzaysal algı, dil becerileri, el tercihi ve motor planlama için gereklidir.
2- Proprioseptif duyu:
Kas eklem sistemimizdir. Özduyum da diyebileceğimiz, vücudumuzla ilgili farkındalığı ve hareketlerimizi kontrol etmemizi sağlayan sistemdir. Kaslarımızla ilişki kurarak, bir beceriyi ya da aktiviteyi sürdürürken ne kadar kuvvet uygulanması gerektiğini uyarlar. Beden algısı ile ilgili olan bu sistem, örneğin bir yerlere çarpmadan yürümemizi sağlar.
3- Interoseptive duyu:
İçsel duyudur. Yani iç organlarımızdan aldığımız uyaranları vücudumuzdan beynimize gönderen sistemdir. Karnımızın açlığı, tok hissetme veya tuvalet ihtiyacımızı bu sistem ile kontrol ederiz.
Otizm, yaşamın erken yıllarında ortaya çıkan ve hayat boyu devam eden nörogelişimsel bir bozukluktur. Sanıldığının aksine otizm, iyileştirilebilir ve geliştirilebilir bir bozukluktur. Ancak bu gelişimlerin sağlanabilmesi için otizm varlığının erken teşhisi oldukça önemlidir. Otizm belirtileri nelerdir sorusunun cevabını maddeler halinde görebilirsiniz.
0-1 Yaş Döneminde Gözlenen Otizm Belirtileri
• Yaşamın ilk yılında mizaç değişiklikleri • Zayıf göz kontağı, • İsmiyle çağrıldığında tepki vermeme, • Sosyal gülümsemenin az olması, • Anne ve babanın sesine ve davranışlarına verdikleri tepkide azalma, • Azalmış jest ve mimikler, • İşaret etmenin yetersiz olması, • Anormal kas tonusu, • Duruş bozuklukları (W oturuş, asimetrik oturma postürü), • Taklit yeteneklerinin gelişmemiş olması, • 6 aylık döneme kadar geçen sürede mırıldanmaların az veya hiç olmaması, • Çıkardığı ses çeşitlerinin az olması, • Konuşanın yüzüne bakmaması, • Anormal yüksek tonda ciyaklama, • Duygulanma konusunda oldukça tepkisiz kalması, • Pasif olma, • Bakım verenin yardımı ile istediği oyuncaklara ulaşma, • Kucağa alınma ve başka kişilerle oynama beklentisinin zayıf oluşu, • Ellerin koordinasyonunda zayıflık, • Beslenme sorunları (seçici yeme gibi), • Objeleri keşfetmeme veya tuhaf biçimde inceleme örneğin göze yakın tutma, • Aşırı ağız oynatma, uç mizaçlar (aşırı pasif, aşırı reaktif, az yanıtlı).
2-3 Yaş Döneminde Gözlenen Otizm Belirtileri
• Konuşma gecikmesi, • Başka çocuklarla ilgilenmeme, • Seslenildiğinde bakmama, • Göz kontağının azlığı / yokluğu / tuhaflığı, • Görsel takipte atipiklik, • Taklit becerilerinde yaşıtlarına oranla belirgin yetersizlik (bay bay yapamama, cee-ee oyununu oynayamama gibi), • Oyuncaklara ilgi göstermeme, onları değişik biçimde inceleme, amacına uygun oynamama, • Anlamsız gülmeler, • Erişkinlerin ilgisini çekmede isteksizlik, • Yalnız kalmaya eğilim, • Dokunsal, tat koku, ses duyarlılıklarının yaşıtlarına göre farklı olması ( parlak ışıklara karşı veya dokunmaya karşı abartılı tepkiler ve öfke gibi, elektrikli süpürge veya motor sesi gibi seslerde abartılı korkma, ağrıya ve fiziksel yaralanmaya karşı normalden az duyarsızlık), • Stereotipik hareketler (Yineleyici ya da törensel hareket), • İşlevsel olmayan nesnelere ilgi. Yukarıda saydığımız otizm belirtileri, ailelerin de gözlemleyebileceği belirtiler olmakla beraber; mutlaka bir uzmandan yardım almayı gerektirmektedir.
